Bericht uit Nieuw-Nederland (10)

De Partij van de Arbeid
Back in the USSR

Honderd en vijftig jaar geleden ongeveer ontdekte de intellectuele klasse dat de arbeiders niet alleen de benen en handen van de maatschappij waren die voor hen het vuile werk opknapten, maar dat deze georganiseerd kon worden tot een machtige en invloedrijke politieke machine. Sindsdien stortten hele groepen rijkeluiszoontjes en dochters, intellectuelen, kunstenaars, en domineeskinderen zich op de arbeider en zetten zich met hart en ziel in voor de utopische samenleving.

Organisatie is een goed ding. De Nederlandse samenleving was jarenlang georganiseerd volgens levensovertuiging en de wereld keek met hoogachting naar het poldermodel, dat echter als een kaartenhuis ineen lijkt te storten nu ook Moslim-achtige mensen eraan deel willen nemen, want organisatie is een machtig middel. Ook in de grote Verenigde Staten van Amerika is organisatie het middel bij uitstek waarmee groepen en individuelen zich sterk maken. Netwerken via zogenaamde alumni organisaties en clubs is nergens zo belangrijk dan in Amerika. Menig Amerikaan draagt met grote trots een flinke zegelring met het stempel van ‘zijn’ universiteit of middelbare school, en menig ethnische groep heeft zijn eigen ‘nationale’ club. Dergelijke clubs en netwerken echter maken niet alleen sterk, ze sluiten ook niet-leden buiten en versterken daarmee veeleer de status van de bevoorrechte klassen dan dat ze de achtergestelden emanciperen. Slechts bij uitzondering zul je een HR manager in Amerika vinden die in zijn wervingsstrategie ‘netwerken’ niet met stip op nummer een heeft staan.

Sinds iets meer dan een jaar heeft ook de Partij van de Arbeid een clubje in Amerika. Je had wel al een Nederlandse club, The Netherland Club, maar ja, als Partij van de Arbeid moet je natuurlijk je eigen clubje hebben in de financiele hoofdstad van de wereld en de Netherland Club is eigenlijk iets te elitair voor een Arbeiderspartij. De eerste verjaardag werd afgelopen september gehouden in de Women Republican Club in New York, meegenomen zo’n lokatie, want zo doe je meteen wat zendelingenwerk erbij. Maar dan de vraag, welk doel heeft zo’n clubje Arbeiderspartijleden in een vreemd land ver van huis eigenlijk? Vormen zij een select groepje Hollanders die bij terugkomst in het thuisland een financieel elitair netwerk importeert, is dat het doel?

Welnu, welnee! De Mission Statement verheldert dat klip en klaar: men wil vanuit het unieke perspectief van de Amerikaanse samenleving, id est New York City, ideeen aandragen die praktisch zijn voor Nederland. Da’s mooi natuurlijk want er zijn nogal wat gelijksoortige problemen op het eerste oog. Enfin, als anarchist die meer naar Weber dan naar Marx helt, zonder de laatste te verstoten uit de kring van intellectuele intimi, begrijpt u dat ik helemaal niets moet hebben van zo’n clubjes circuit van buitenlanders in den vreemde. Toen ik deze morgen in de Key Foods een Hollandse papa zijn zoon met oranje muts en dochter van twee in nepbontmanteltje en Chuck Taylors in het Nederlands hoorde corrigeren, was mijn eerste gedachte: ah! U bent zo’n PvdA klootjesman?

Op het tweede gezicht echter moet ik bekennen dat ik niet helemaal onsympathiek sta tegenover het idee van een buitenlandse denktank. De Nederlandse politiek zoals elke andere kudde neigt vroeg of laat tot vaste patronen en DE Nederlander kijkt vroeg of laat met een vereenzelvigde blik naar de eigen problemen als uniek en de eigen omstandigheden als de tijd vooruit. DE realiteit echter kijkt naar hedendaagse problemen vooral vanuit het oogpunt van patronen die typisch voor de post-industriele tijd zijn, diversificatie, globalisering, verstedelijking, individualisering, technologisering, en wat al niet meer zij. Maar in het achterhoofd blijft de Nederlander sceptisch, en ik moet het eerst nog maar eens zien, voordat ik het geloof. Want hoewel de Marokkaanse tiener graag naar Afrikaans-Amerikaanse rap luistert en lekker opgehitst raakt van woorden als slavernij, witte meesters, discriminatie, etcetera, en de problemen van de twee groepen komen dan misschien wel overeen, de oorzaken zijn radicaal verschillend. Misschien biedt het initiatief van de PvdA echter ook daadwerkelijk perspectief.

In 1996 voerde Bill Clinton zijn Welfare-to-Work (WtW), van bijstand naar werk, hervormingen door. Een verregaande herziening van de bijstand in Amerika die erop gericht is om het idee van bijstand als sociaal vangnet om te vormen naar werkbemiddeling. Persoonlijk, ben ik al tijden voorstander van een radicale herziening van de bijstand in Nederland, waarin men alleen recht op bijstand heeft als men actief deelneemt aan een werk- of scholingsprogramma dat minimaal 20 uur (werk) of 30 uur (scholing) beslaat. Uit evaluaties van dergelijke programma’s in Amerika blijkt dat een groot deel van deze programma’s zelfs kostendekkend is, maar persoonlijk gaat het mij in de eerste plaats om het morele effect van dergelijke programma’s.

Eigenwaarde is een mens zijn/haar grootste goed, opvang is afbraak, en arbeid en onderwijs werken respectievelijk bevrijdend en verlichtend. Daarnaast bestaat er in Nederland het idee dat bijstand en sociale hulp uit de lucht komen vallen en dus iets is waar men natuurlijk, vanzelfsprekend, historisch en bij hogere macht recht op heeft, een interpretatie waarin het sociale aspect en de notie van wederverplichting die doorgaans bij sociale interacties geldt volkomen bijster is geraakt. Ten derde, is zelfredzaamheid een van de belangrijkste peilers van succes in geindividualiseerde westerse maatschappijen, en deze eigenschap is bijvoorbeeld in minder sterke mate aanwezig bij bepaalde ethnische groepen die achterblijven in de Nederlandse maatschappij. Maar hoe leert bijstand ons zelfredzaamheid? En welke sociale cohesie ervaart een mens als hij of zij aan de zijlijn staat? Antwoord: niet en geen. Bijstand is noodzakelijk maar niet op een manier die alle eigenschappen afleert die nodig zijn om succesvol te zijn in de maatschappij.

Links:
PvdA, New York
Welfare-to-Work

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *